ΣΤΟΜΙΕΣ - Κολοστομία μέρος 1ο

Ανατομία και φυσιολογία

Το παχύ έντερο, που δεν έχει λάχνες, αρχίζει από το τυφλό και τελειώνει στον

πρωκτό. Έχει τρεις μοίρες, το τυφλό το κόλο (ανιόν, εγκάρσιο, κατιόν,

σιγμοειδές) και το ορθό ή ευθύ ή απευθυσμένο.Το μήκος του είναι 150cm και

η διαμετρος του 2,5-8,5 cm.

Οι κινήσεις του παχέως εντέρου είναι: α)κινήσεις κατάτμησης, β)περισταλτικές

για τη μηχανική πέψη και γ)μαζικές περισταλτικές, που είναι απόκριση στη

διάτασή του. Οι μαζικές περισταλτικές κινήσεις γίνονται για την προώθηση

μεγάλης ποσότητας περιεχομένου σε μεγάλη απόσταση.

Ο βλεννογόνος του παχέως εντέρου εκκρίνει βλεννώδες έκκριμα αλκαλικής

αντίδρασης. Αυτό επαλείφει το βλεννογόνο και τον προστατεύει από την

επίδραση της μικροβιακής του χλωρίδας.

Η εντερική χλωρίδα συνθέτει την βιταμίνη Κ και βιταμίνες του συμπλέγματος

Β, όπως θειαμίνη. Ακόμα, είναι υπεύθυνη για τις διεργασίες ζύμωσης και

σήψης που γίνονται στο παχύ έντερο.

Η ζύμωση και η σήψη γίνονται σε μεγαλύτερο βαθμό σε περίπτωση

δυσκοιλιότητας και όταν ανεπαρκούν τα ένζυμα διάσπασης των θρεπτικών

ουσιών στο λεπτό έντερο. Μια τέτοια περίπτωση είναι η απουσία λακτάσης

από το λεπτό έντερο και η μη υδρόλυση, επομένως, της λακτόζης, η οποία

φτάνει στο παχύ έντερο και ζυμώνεται για να δώσει γαλακτικό οξύ και αέρια.

Η μεγάλη αύξηση της μικροβιακής χλωρίδας προκαλεί μακροκυτταρική

αναιμία και στεατόρροια, γιατί τα μικρόβια χρησιμοποιούν την βιταμίνη Β12

και υδρολύουν τα χολικά άλατα, αντίστοιχα.

Στο παχύ έντερο, και κυρίως στην κεντρικότερη μοίρα του, γίνεται

απορρόφηση του μεγαλύτερου μέρους του νερού και των ηλεκτρολυτών. Η

περιφερική του μοίρα είναι κυρίως τόπος εναποθήκευσης των κοπρανώδων

μαζών ως την αποβολή τους.

Τι είναι η «κολοστομία»

Πραγματοποιείται σε ασθενείς με καρκίνο στην κοιλιά ή την πύελο ο οποίος

διηθεί το παχύ έντερο. Κατά την χειρουργική επέμβαση, τμήμα του παχέος

εντέρου αφαιρείται και το απώτερο τελικό τμήμα του εντέρου μετατίθεται προς

το κοιλιακό τοίχωμα, όπου συρράπτεται σχηματίζοντας τη στομία. Τα

κόπρανα εξωθούνται μέσω του στόματος. Άρα κολοστομία είναι η μεταβολή

της πορείας του παχέος εντέρου η οποία μπορεί να είναι προσωρινή ή

μόνιμη.

Προσωρινές και μόνιμες κολοστομίες

Στις μόνιμες κολοστομίες που είναι και λιγότερες σε σχέση με τις προσωρινές

πραγματοποιείται αφαίρεση του ορθού και του δακτυλίου. Όμως εάν ο όγκος

βρίσκεται πολύ κοντά στο τελικό τμήμα του εντερικού σωλήνα, επιλέγεται η

ολική αφαίρεση, ώστε να σωθεί ζωή του ασθενούς.

Στις προσωρινές κολοστομίες αφαιρείται ο όγκος και η περιοχή αφήνεται να

επουλωθεί χωρίς να διέρχονται κόπρανα. -εν αφαιρείται το ορθόν και ο

δακτύλιος, αλλά παρακάμπτονται. Προσωρινή κολοστομία πραγματοποιείται,

όταν ένας μεγάλος μη εξαιρέσιμος όγκος προκαλεί πόνο, που οφείλεται σε

απόφραξη. Η κολοστομία σχηματίζεται με χρήση τμήματος του παχέος

εντέρου που βρίσκεται πριν από την προσβεβλημένη περιοχή. Τα κόπρανα

αποβάλλονται μέσω της νέας διόδου. Όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, με νέα

επέμβαση η κατάσταση μπορεί να αναστραφεί και τα κόπρανα να εξέρχονται

πάλι από τον πρωκτό.

Πώς λειτουργεί η κολοστομία

Η κολοστομία δημιουργείται από τμήμα του πεπτικού συστήματος. Συνεπώς

έχει το ίδιο κοκκινωπό χρώμα με την στοματική κοιλότητα και επικαλύπτεται

από την ίδια μεμβράνη. Μπορεί να διατείνεται, επιτρέποντας την εξώθηση των

απεκκριμάτων. Σε ηρεμία ο ιστός έλκεται σχηματίζοντας πτυχές.

Μολονότι διαστέλλεται και συστέλλεται, η στομία δεν διασφαλίζει τον μυϊκό

έλεγχο (όπως συμβαίνει με τον φυσιολογικό σφιγκτήρα του πρωκτού). Τα

κόπρανα συγκεντρώνονται σε ειδικά σακουλάκια που διατίθενται για αυτό τον

σκοπό. Αυτά είναι κατασκευασμένα από λεπτό εύκαμπτο πλαστικό, το οποίο

προσκολλάται στο δέρμα πάνω από τη στομία.

Τα σακουλάκια είναι στεγανά στις οσμές και ασφαλή όσον αφορά στις

διαρροές. Εναλλακτική λύση για πολλούς ασθενείς με κολοστομία και αρκετά

σκληρά κόπρανα είναι η πραγματοποίηση ενός τύπου υποκλυσμού μέσω της

στομίας, που γίνεται κάθε μία ή δύο ημέρες. Με αυτό τον τρόπο, το έντερο

κενώνεται στον κατάλληλο χρόνο. Το υπόλοιπο διάστημα, οι ασθενείς φορούν

ένα μικρό σακουλάκι πάνω από τη στομία

Σκοποί εκτέλεσης της κολοστομίας

1. Μπορεί να αποτελεί το τελικό αποτέλεσμα της

κοιλιοπερινεϊκής αφαίρεσης του εντέρου, που έγινε για θεραπεία

καρκίνου του ορθού.

2. Μπορεί να γίνει παρηγορητικά σε περιπτώσεις ανεγχείρητου

καρκίνου του εντέρου.

3. Μπορεί να αποτελεί παροδικό μέτρο για την προστασία

αναστόμωσης, όπως μετά από κοιλιακό τραύμα, ή για την επούλωση

φλεγμαίνοντος εντέρου.

4. Μπορεί να γίνει παροδικά για την αλλαγή της διεύθυνσης

κίνησης των κοπρανωδών μαζών κατά τη διάρκεια ακτινοθεραπείας ή

άλλης θεραπείας.

Τα είδη της κολοστομίας

Η ταξινόμηση των κολοστομιών γίνεται με βάση α. την περιοχή του

κοιλιακού τοιχώματος όπου εγκαθίστανται, β. του τμήματος του παχέος

εντέρου το οποίο εξωτερικεύεται και γ. του τρόπου με τον οποίο γίνεται η

εξωτερίκευση. Υπάρχουν τέσσερα βασικά είδη κολοστομίας :

1. Η κολοστομία-αγκύλη η οποία παρεντίθεται στη συνέχεια του παχέος

εντέρου.

[Αποτελεί απλή εγχείριση, κατά την οποία τμήμα του παχέος εντέρου,

συνήθως το εγκάρσιο η το σιγμοειδές, εξωτερικεύεται δια μέσου μικρής

τομής στο κοιλιακό τοίχωμα. Η εξωκοιλιακή συγκράτηση της κολοστομίας,

μέχρι την επούλωση επιτυγχάνεται με γυάλινη ή πλαστική ράβδο ή

ελαστικό σωλήνα που διεκβάλλονται κάτω από την εντερική αγκύλη και

πάνω από το αγγειακό τόξο του μεσοκόλου. Αν είναι διατεταμένο από αέρα

το κεντρικότερο τμήμα της κολοστομίας επιβάλλεται ανακουφιστική

παρακέντηση και αναρρόφηση με βελόνα ή με λεπτότατο σωλήνα. Η

παρακέντηση-αναρρόφηση είναι άσηπτη επέμβαση-εξωπεριτονεϊκή-ενώ η

διάνοιξη της κολοστομίας είναι σηπτική για το κοιλιακό τραύμα και

συνήθως γίνεται 24-48 ώρες μετά την εγκατάστασή της. Τελευταία γίνεται

άμεση διάνοιξη και εντεροδερματική ραφή. Η κολοστομία-αγκύλη είναι

προσωρινή και η σύγκλυσή της εύκολη.

2. Η διπλή κολοστομία.

[Με την κολοστομία αυτή υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος ενδοκοιλιακής

μολύνσεως, αποφεύγεται όμως η ρύπανση του τραύματος. Το παχύ έντερο

διαιρείται χωρίς εκτομή και τα διαιρεμένα τμήματά του εξωτερικεύονται με

χωριστές τομές του κοιλιακού τοιχώματος και συγκρατούνται σε αυτό με

εντεροδερματική ραφή. Το κεντρικό στόμιο αποτελεί τη λειτουργούσα

κολοστομία, το περιφερικό όμως λειτουργεί ως «βλεννογονικό συρίγγιο».

Η διπλή κολοστομία απαιτεί μεγαλύτερη κινητοποίηση από την κολοστομία-

αγκύλη, το κεντρικό όμως στόμιό της είναι μικρότερο, πιο καλαίσθητο και

υποδέχεται καλύτερα τη συσκευή κολοστομίας. Προτιμάται όταν

ενδείκνυται πλήρης εκτροπή των κοπράνων και τέλεια «αποστείρωση» του

περιφερικού τμήματος.]

3. Η διπλή παράλληλη κολοστομία μετά από εξωτερίκευση και

κολεκτομή.

[Η κολοστομία αυτή προϋποθέτει πλήρη κινητοποίηση προς την εκτομή του

πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου, οπότε τα διατηρητέα υγιή

τμήματα αυτού (κεντρικό και περιφερικό) συμπλησιάζονται και

συγκρατούνται σε παράλληλη επαφή με μερικές ραφές πριν από την

εκτομή.

Η «παράλληλη επαφή» εξωτερικεύεται μερικά, εκτέμνεται το πάσχον τμήμα

και τα παράλληλα στόμια στερεώνονται σε θέση εκστομώσεως με

εντεροδερματικές ραφές. Οι επικριτές της υποστηρίζουν ότι η κολεκτομή

είναι ατελής λόγω αδυναμίας αφαιρέσεως όλων των επιχωρίων

λεμφαδένων σε περίπτωση νεοπλασίας.]

4. Η τελική κολοστομία, εκτελούμενη συνήθως μετά από

ορθοσιγμοειδεκτομή για καρκίνο του ορθού.

[Αποτελεί μόνιμη εξωτερίκευση του σιγμοειδούς μετά από κοιλιοπερινεϊκή

εκτομή του ορθού και του ορθοσιγμοειδούς ή μετά από χαμηλή πρόσθια

εκτομή του ορθοσιγμοειδούς. Η κολοστομία συγκρατείται με άμεση

εντεροδερματική ραφή και σύγκλειση του «πλάγιου χώρου», η οποία

επιτυγχάνεται με τη στήριξη του μεσοσιγμοειδούς του εξωτερικευμένου

εντέρου το πλάγιο περιτόναιο μέχρι το εσωτερικό άνοιγμα της οπής της

κολοστομίας. Η σύγκλειση του πλαγίου χώρου επιβάλλεται σε οποιαδήποτε

σιγμοειδοστομία προς αποφυγή εσωτερικής κοίλη, ενώ δεν χρειάζεται στην

εγκαρσιοστομία.